Rowerzysta na drodze - podstawowe zasady

W okresie wiosennym i letnim rower staje się najpopularniejszym środkiem transportu. Ekonomiczny, ekologiczny, wpływający na nasze zdrowie. Ale podróżując nim należy pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa.

Zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu określa Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 1997 Nr 98 poz. 602 z poźn. zm.). Przepisy ustawy stosuje się również do ruchu odbywającego się poza miejscami wyżej wymienionymi, ale wyłącznie w zakresie koniecznym dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób lub wynikającym ze znaków i sygnałów drogowych.

Niniejsza publikacja stanowi zbiór wybranych przepisów, szczególnie przydatnych rowerzystom. Zostały one przedstawione w przystępny i czytelny sposób. W nawiasach, pisane kursywą, podano podstawy prawne, z których wynikają poszczególne treści.

Skróty użyte w poniższym tekście: UPoRD - Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 1997 Nr 98 poz. 602 z poźn. zm.) UoKP - Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. 2011 Nr 30 poz. 151 z pózn. zm.)

 Terminy ustawowe szczególnie ważne dla rowerzystów

Droga – wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt; (art. 2 pkt 1 UPoRD)

Droga dla rowerów – droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi; droga dla rowerów jest oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego; (art. 2 pkt 5 UPoRD)

Pas ruchu dla rowerów - część jezdni przeznaczona do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi; (art. 2 pkt 5a UPoRD)

Śluza dla rowerów – część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi; (art. 2 pkt 5b UPoRD)

Jezdnia – część drogi przeznaczona do ruchu pojazdów; określenie to nie dotyczy torowisk wydzielonych z jezdni; (art. 2 pkt 6 UPoRD) Pas ruchu – każdy z podłużnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu pojazdów wielośladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi; (art. 2 pkt 7 UPoRD)

Pobocze – część drogi przyległa do jezdni, która może być przeznaczona do ruchu pieszych lub niektórych pojazdów, postoju pojazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt; (art. 2 pkt 8 UPoRD)

Przejazd dla rowerzystów – powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi; (art. 2 pkt 12 UPoRD)

Pieszy – osoba znajdująca się poza pojazdem na drodze i niewykonującą na niej robót lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami; za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej; (art. 2 pkt 18 UPoRD)

Szczególna ostrożność – ostrożność polegająca na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie; (art. 2 pkt 22 UPoRD)

Ustąpienie pierwszeństwa – powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić innego kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, a pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku; (art. 2 pkt 23 UPoRD)

Rower – pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; rower może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h; (art. 2 pkt 47 UPoRD)

Wózek rowerowy – pojazd o szerokości powyżej 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; wózek rowerowy może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h. (art. 2 pkt 47a UPoRD)

Uprawnienia, obowiązki i zakazy

Kierujący(ego) rowerem lub wózkiem rowerowym:

Kierującemu rowerem zabrania się:

(art. 33 ust. 3 i 3a UPoRD)

Ponadto kierującemu rowerem zabrania się (art. 45 ust. 1 i 2 UPoRD - wybrane punkty):

Wjeżdżając:

(art. 17 ust. 1 pkt 3 i 3a oraz ust. 2 UPoRD)

Dopuszcza się zatrzymanie lub postój na chodniku przy krawędzi jezdni całego roweru lub wózka rowerowego pod warunkiem, że szerokość chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, że nie utrudni im ruchu i jest nie mniejsza niż 1,5 m. (art. 47 ust. 2 UPoRD)

Przepisy dotyczące zakazów zatrzymania i postoju roweru są identyczne jak dla pozostałych pojazdów, z tym że dopuszczalne jest zatrzymanie roweru na drodze dla rowerów, pasie ruchu dla rowerów oraz w śluzie rowerowej. (art. 49 ust. 1 pkt 11 UPoRD)

Liczba rowerów lub wózków rowerowych jadących w zorganizowanej kolumnie nie może przekroczyć 15, a odległość między jadącymi kolumnami nie może być mniejsza niż 200 m. (art. 32 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 UPoRD)

Wyposażenie obowiązkowe

Na podstawie §53 ust. 1 i 1a Rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Załącznik do obwieszczenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 30 stycznia 2015 r. (Dz.U. 2015 poz. 305):

Rower oraz wózek rowerowy powinny być wyposażone:

* światła pozycyjne oraz światła odblaskowe oświetlone światłem drogowym innego pojazdu, powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 150 m.

Dopuszcza się, aby światła pozycyjne roweru i wózka rowerowego były zdemontowane, jeżeli kierujący rowerem w danym momencie nie jest zobowiązany do ich używania podczas jazdy.

UWAGA! Coraz bardziej popularne oświetlenie umieszczane na głowie kierującego rowerem (tzw. latarka czołówka) nie stanowi oświetlenia roweru i nie może być stosowane jako zamiennik obowiązkowego oświetlenia roweru.

Obowiązek korzystania ze świateł

Kierujący rowerem lub wózkiem rowerowym jest obowiązany:

Rower wyposażony jest w światła pozycyjne, a więc kierujący rowerem nie ma obowiązku stosowania tego oświetlenia w czasie od świtu do zmierzchu.

Uprawnienia do kierowania

Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania rowerem i wózkiem rowerowym jest karta rowerowa lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T – w przypadku osób, które nie ukończyły 18 lat. (art. 7 ust. 1 pkt 2 UoKP)

Osoba, która ukończyła 18 lat, nie jest obowiązana do posiadania dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania rowerem lub wózkiem rowerowym. (art. 3 ust 4 UoKP)

Wymagany minimalny wiek do kierowania wynosi:

Dziecko na rowerze

Dziecko w wieku do 7 lat może być przewożone na rowerze, pod warunkiem, że jest ono umieszczone na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę. (art. 33 ust. 2 UPoRD) Kierujący rowerem, który przewozi dziecko w siodełku, musi jechać po drodze dla rowerów lub po jezdni.

Do 10 roku życia dziecko może kierować rowerem pod opieką osoby dorosłej. Jest ono traktowane jako pieszy, więc zgodnie z przepisami dotyczącymi pieszych musi poruszać się po chodniku, drodze dla pieszych lub po lewej stronie drogi w przypadku poruszania się po poboczu, a w przypadku braku pobocza – lewą stroną jezdni. (art. 2 pkt 18, art. 11 ust. 1-3 i art. 33 ust. 5 pkt 1 UPoRD) Ustawa dopuszcza, aby w takiej sytuacji chodnikiem czy drogą dla pieszych, a także lewą stroną jezdni (gdy brak chodnika i pobocza) jechała również osoba opiekująca się dzieckiem. (art. 33 ust. 5 pkt 1 UPoRD) Dziecko w wieku powyżej 10 roku życia, które posiada kartę rowerową, może kierować rowerem bez opieki osoby dorosłej. Dziecko można przewozić w przyczepie przystosowanej konstrukcyjnie do przewozu osób, ciągniętej przez rower lub wózek rowerowy. Jednak liczba przewożonych osób nie może być większa niż wynika to z konstrukcyjnego przeznaczenia przyczepy. (art. 63 ust. 1 i 3 pkt 4 UPoRD) Kierujący rowerem, który przewozi dziecko w przyczepie, musi jechać po drodze dla rowerów lub po jezdni.

Rower na chodniku

Korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierującego rowerem jest dozwolone wyjątkowo, gdy:

Kierujący rowerem, korzystając z chodnika lub drogi dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli, zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym. (art. 33 ust. 5 i 6 UPoRD)